VSD (ang. ventricular septal defect) – ubytek w przegrodzie międzykomorowej jest najczęściej występującą wrodzoną wadą serca; szacuje się, iż występuje z częstością 1-3 przypadków na 1000 żywo urodzonych noworodków. Najczęściej stanowi wadę odosobnioną, ale może również być jednym z elementów złożonej wady serca.
Ze względu na lokalizację ubytku w przegrodzie międzykomorowej, wyróżniamy 4 typy VSD, są to: 1) Ubytek okołobłoniasty (perimembranosus, poaortalny, podgrzebieniowy). Ten typ występuje najczęściej, bo aż w 80% przypadków VSD, zlokalizowany jest w części błoniastej przegrody międzykomorowej, ale może również obejmować przylegającą część mięśniową przegrody. Zwykle tego typu ubytki są duże i często brakuje całej części błoniastej przegrody międzykomorowej. 2) Ubytek typu kanał przedsionkowo-komorowy (atrioventricular canal type ventricular septal defect). Ten typ umiejscowionyjest pod zastawkami przedsionkowo komorowymi i tworzy jedną z części występującego kanału przedsionkowo-komorowego. 3) Ubytek podpłucny (conal septal defect). Ten typ umiejscowiony jest bezpośrednio pod zastawką tętnicy płucnej. 4) Ubytek mięśniowy (muscular ventricular septal defect). Ten typ, jak sama nazwa wskazuje, zlokalizowany jest w części mięśniowej przegrody międzykomorowej i oba brzeg ubytku są w całości utworzone przez część mięśniową przegrody. (Jeżeli występują ubytki mnogie to są to najczęściej właśnie ubytki mięśniowe).
Następstwa hemodynamiczne VSD. Ciśnienie w lewej komorze serca jest ok. 4-5 razy większe niż w komorze prawej, dlatego krew, zgodnie z różnicą ciśnień, przedostaje się z lewej do prawej komory przez występujący VSD (przeciek lewo-prawy) i dalej do krążenia płucnego; to z kolei powoduje zwiększony przepływ płucny krwi (który może zwiększać ryzyko wystąpienia zakażenia układu oddechowego) i wzrost objętości krwi jaka przedostaje się do lewego przedsionka, a następnie lewej komory – co prowadzi do powiększenia lewego przedsionka i przeciążenie lewej komory serca. Może to być przyczyną rozwoju niewydolności krążenia i nadciśnienia płucnego. Ubytki przegrody międzykomorowej zwiększają także ryzyko wystąpienia bakteryjnego zapalenia wsierdzia, niedomykalności zastawki trójdzielnej i zastawki aortalnej. Małe ubytki międzykomorowe (zwłaszcza jeżeli są to ubytki mięśniowe) mogą ulec samoistnemu zamknięciu.
Objawy VSD. Objawy zależą od wielkości przecieku krwi i od wielkości samego ubytku (często te dwie rzeczy są ze sobą ściśle związane). Mały ubytek może objawiać się jedynie głośnym szmerem skurczowym (im mniejszy ubytek tym szmer jest głośniejszy; jeżeli jednak dojdzie do wyrównania ciśnienia między lewą a prawą komorą, to szmer zanika), natomiast duży ubytek przegrody międzykomorowej może być przyczyną wystąpienia, już w pierwszych miesiącach życia, nasilonych objawów niewydolności krążenia z przyspieszonym i może być powodem zahamowania przyrostu masy ciała. Jeżeli występujący przepływ płucny jest duży, to może powodować powstanie szmeru nad zastawką mitralną. Jeżeli dojdzie do wzrostu oporu płucnego powyżej systemowego (ciśnienie w prawej komorze jest wtedy wyższe niż w lewej), to dochodzi do odwrócenia przecieku (krew nieutlenowana z prawej komory przepływa do lewej komory i dostaje się do krążenia obwodowego). Gdy w wyniku zwiększonych oporów płucnych dojdzie do nieodwracalnych zmian w naczyniach płucnych, to następuje rozwój utrwalonego nadciśnienia płucnego. Najcięższym powikłaniem jest wystąpienie utrwalonego nadciśnienia płucnego. Uniemożliwia to wykonanie korekcji chirurgicznej wady, jedynym skutecznym leczeniem jest wtedy przeszczep płuc i serca.
Leczenie. Wybór metody leczenia zależy od wielkości ubytku i objawów jaki on powoduje; najmniejsze VSD, które zwykle nie dają żadnych objawów, nie prowadzą do rozwinięcia się nadciśnienia płucnego i nie są leczone operacyjnie. Większe ubytki, istotne hemodynamicznie, prowadzące do upośledzenia wzrostu i rozwoju, powodujące występowanie nawracających infekcji dolnych dróg oddechowych (oskrzeli i płuc) i niewydolności krążenia są leczone operacyjnie. Operację przeprowadza się w krążeniu pozaustrojowym z chłodzeniem ciała.
Warto również zabaczyć: Bazy danych Online – Kardiologia Polska; Congenital Cardiology Today Ultrasonografia i Echokardiografia w Neonatologii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie
|
 |
Dla Lekarzy